

آرنج تنیسبازان (Tennis Elbow) یک التهاب یا آسیب در تاندونهای بخش بیرونی آرنج است که معمولاً به دلیل حرکات تکراری مچ و بازو ایجاد میشود. این عارضه باعث درد در ناحیه بیرونی آرنج میشود و بیشتر در افرادی دیده میشود که از عضلات ساعد بهطور مکرر استفاده میکنند. درمان شامل استراحت، فیزیوتراپی و در موارد شدید، تزریق یا جراحی است.
آرنج تنیس بازان! اسمی که شاید شما را یاد مسابقات هیجانانگیز تنیس و ضربات بکهند قدرتمند بیندازد. اما فکر نکنید این درد آزاردهنده فقط سراغ ستارههای زمین تنیس میآید! این عارضه که نام علمیاش اپیکوندیلیت خارجی (Lateral Epicondylitis) است، میتواند گریبانگیر هر کسی شود؛ از نقاش و نجار و لولهکش گرفته تا قصاب، نوازنده، کارمند پشت میز نشین که زیاد با ماوس کار میکند و حتی خود شما! اگر احساس درد آرنج، سوزش یا ضعفی در قسمت خارجی آرنج و ساعد خود میکنید، به خصوص هنگام گرفتن اشیاء یا چرخاندن دست، ممکن است شما هم به جمع مبتلایان به آرنج تنیس بازان پیوسته باشید.
آرنج تنیس بازان چیست؟
بیایید اول ببینیم دقیقاً با چه چیزی طرف هستیم. آرنج تنیس بازان یا اپیکوندیلیت خارجی، یک آسیب ناشی از استفاده بیش از حد (Overuse Injury) است که باعث التهاب، تخریب تدریجی (Degeneration) یا پارگیهای میکروسکوپی در تاندونهایی میشود که عضلات بازکننده مچ دست و انگشتان دسترا به برجستگی استخوانی در قسمت خارجی آرنج متصل میکنند. این برجستگی استخوانی، اپیکوندیل خارجی (Lateral Epicondyle) نام دارد و محل اتصال اصلی این عضلات است.
تاندون اصلی که معمولاً در آرنج تنیس بازان درگیر میشود، تاندون آرنج مربوط به عضله "اکستانسور کارپی رادیالیس برویس" (Extensor Carpi Radialis Brevis یا ECRB) است. این عضله و تاندون نقش مهمی در ثابت نگه داشتن مچ دست هنگام صاف بودن آرنج دارند (مثلاً در ضربه بکهند تنیس). فشار مکرر و بیش از حد بر این تاندون آرنج، باعث آسیبهای کوچک و در نتیجه التهاب تاندون آرنج و درد میشود. این عارضه بیشتر در افراد بین ۳۰ تا ۵۰ سال دیده میشود، اما میتواند در هر سنی رخ دهد.
علت آرنج تنیس بازان
با اینکه نام این عارضه به تنیس اشاره دارد، اما فعالیتهای بسیار متنوعی میتوانند علت آرنج تنیس بازان باشند. مقصر اصلی، حرکات تکراری و فشار بیش از حد بر عضلات و تاندونهای ساعد است. بیایید دلایل شایع را بررسی کنیم:
دسته بندی علت |
مثالها و جزئیات |
ورزشهای راکتی |
تنیس: ضربه بکهند نادرست، ضعف عضلات شانه و مچ، استفاده از راکت نامناسب (زه خیلی سفت، دسته کوتاه)، ضربه خارج از مرکز، ضربه به توپ سنگین/خیس. اسکواش، راکتبال. |
فعالیتهای شغلی (نیازمند حرکات تکراری) |
نقاشی (قلممو، غلتک)، لولهکشی و نجاری (ابزار دستی، پیچگوشتی، چکش)، قصابی و آشپزی (خرد کردن)، کارگران خط مونتاژ، دندانپزشکان، نوازندگان (بهویژه ویولن، گیتار)، کاربران کامپیوتر (استفاده زیاد از ماوس). |
سایر فعالیتها |
کار با اره برقی، استفاده مکرر از ابزارهای دستی در باغبانی یا کارهای فنی دیگر. |
علل کمتر شایع |
ضربه مستقیم به آرنج، علت نامشخص (ایدیوپاتیک). |
علائم آرنج تنیس بازان
علائم آرنج تنیس بازان معمولاً به تدریج ظاهر میشوند و ممکن است از فردی به فرد دیگر کمی متفاوت باشند. این علائم کلیدی را جدی بگیرید:
● درد، سوزش یا احساس کوفتگی: این حس معمولاً در قسمت خارجی آرنج و بالای ساعد شروع میشود. در ابتدا ممکن است خفیف باشد اما به مرور زمان و با ادامه فعالیت تشدید میشود. این شایعترین علامت در بین علائم آرنج تنیس بازان است.
● تشدید درد با فعالیت: درد معمولاً با فعالیتهایی که نیاز به گرفتن اشیاء، چرخاندن مچ یا باز کردن دست دارند (مانند دست دادن، چرخاندن دستگیره در، بلند کردن فنجان قهوه، استفاده از آچار یا پیچگوشتی، تایپ کردن) بدتر میشود.
● گسترش درد: در موارد شدیدتر یا اگر به فعالیت تحریککننده ادامه دهید، درد آرنج ممکن است به سمت پایین ساعد و حتی مچ دست گسترش یابد و حتی در حالت استراحت نیز وجود داشته باشد.
● ضعف در گرفتن اشیاء: ممکن است احساس کنید قدرت مشت کردن یا گرفتن اشیاء در دست آسیبدیده کاهش یافته است (ضعف دست).
● درد شبانه: برخی افراد ممکن است در شب نیز احساس درد آرنج کنند.
● درد در تستهای خاص: درد هنگام بلند کردن دست (در حالی که کف دست رو به پایین است و آرنج صاف است) در برابر مقاومت، یکی از نشانههای کلاسیک آرنج تنیس بازان است.
اگر این علائم را تجربه میکنید، به خصوص اگر فعالیتهای روزمره شما را مختل کردهاند، بهتر است برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص آرنج تنیس بازان
درمان آرنج تنیس بازان
ورزش برای آرنج تنیس بازان
این حرکات اصلاحی آرنج تنیس بازان که بهتر است تحت نظر فیزیوتراپی انجام شوند، شامل کشش آرنج و مچ دست (برای عضلات خمکننده و بازکننده) و همچنین چرخش ساعد میشود. بخش حیاتی تقویت آرنج نیز با انقباضات ایزومتریک آغاز شده و به تدریج به تمرینات ایزوتونیک با وزنه یا کش مقاومتی، تقویت قدرت گرفتن دست (با توپ یا خمیر) و تمرینات بسیار مؤثر اکسنتریک (مانند Tyler Twist) پیشرفت میکند. فراموش نکنید که تقویت عضلات شانه و کل بدن نیز برای کاهش فشار روی آرنج مهم است. انجام منظم و صحیح این تمرینات، کلید بهبودی و پیشگیری از آسیب مجدد است.
آرنج تنیس بازان، چالشی قابل غلبه!
پرسش و پاسخهای متداول
● برای درمان آرنج تنیس بازان حتماً به جراحی نیاز است؟
خیر، به ندرت! همانطور که در بخش درمان تاکید شد، حدود ۸۰ تا ۹۵ درصد موارد آرنج تنیس بازان با روشهای غیرجراحی مانند استراحت، یخدرمانی، داروها، فیزیوتراپی آرنج تنیس بازان، استفاده از بریس و گاهی تزریق، با موفقیت درمان میشوند. جراحی آرنج تنیس بازان تنها در موارد مقاوم به درمان پس از ۶ تا ۱۲ ماه در نظر گرفته میشود.
● اولین و مهمترین اقدام پس از شروع علائم آرنج تنیس بازان چیست؟
مهمترین اقدام اولیه، استراحت دادن به آرنج و توقف یا کاهش شدید فعالیتی است که باعث ایجاد یا تشدید درد میشود. نادیده گرفتن درد و ادامه دادن فعالیت آسیبزا، روند التهاب تاندون آرنج را بدتر کرده و دوره درمان را طولانیتر میکند. همزمان میتوانید از یخدرمانی و مسکنهای ضدالتهاب (با مشورت پزشک) به عنوان درمان خانگی اولیه استفاده کنید.
● آیا استفاده از بریس (Brace) میتواند به تنهایی آرنج تنیس بازان را درمان کند؟
بریس (بهخصوص نوع Counterforce) ابزار کمکی بسیار مفیدی در درمان آرنج تنیس بازان است، زیرا فشار را از روی تاندون آسیبدیده برمیدارد و به آن فرصت ترمیم میدهد. اما معمولاً به تنهایی کافی نیست و باید به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع شامل استراحت، حرکات اصلاحی آرنج تنیس بازان (کشش و تقویت) و احتمالاً سایر روشها استفاده شود.